نگاهی به وضعیت پیشرفت اقتصادی کشورهای دارای منابع طبیعی (بهویژه نفت) حاکی از نامناسب بودن عملکرد آنها (بجز کشورهایی مانند نروژ، آمریکا و ...) برخلاف دارا بودن چنین منابعی است. از ویژگیهای مربوط به اقتصاد این کشورها رشد اقتصادی پایین، درجه پایین توسعهیافتگی، بهکارگیری سیاستهای اقتصادی بعضاً ناکارامد و توجیهناپذیر (اقتصادی)، کیفیت پایین نهادها است، بنابراین استنباط اولیه این است که وجود منابع طبیعی دارای تأثیر دوجانبه بر اقتصاد و سطح رفاه کشورهای مالک این منابع میباشد. با عنایت به وجود چنین ویژگیهایی برای برخی کشورهای دارای منبع طبیعی نفت (بهویژه ایران) هدف مقاله حاضر بررسی نقش منبع طبیعی نفت و درآمدهای مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از آن در دستیابی به اهداف رشد و پیشرفت اقتصادی ایران و بررسی چالشها و راهکارهای مربوط به چگونگی بهکارگیری این منبع طبیعی جهت نیل به هدف پیشرفت اقتصادی کشور است. مهمترین دلایل توسعهنیافتگی ایران که منتج از مقاله حاضر میباشند عبارت است از داشتن اقتصاد تکمحصولی، داشتن نگاه غالب مصرفی نه سرمایهای به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفتخام و ضعف در مدیریت صحیح درآمدهای نفتی. با توجه به دلایل توسعهنیافتگی ایران مهمترین راهکارها برای برونرفت از این معضل تلاش برای دوری از اقتصاد تکمحصولی تغییر نگرش مسئولین کشور از نگاه غالب مصرفی به درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و توجه خاص به بحث مزیت نسبی در بخش تولید اقتصاد کشور است.
سیدنورانی سیدمحمدرضا، خوشکلام خسروشاهی موسی. منبع طبیعی نفت و پیشرفت اقتصادی ایران: چالشها و راهکارها. مجله اقتصادي (دوماهنامه بررسي مسائل و سياستهاي اقتصادي). 1392; 13 (11 و 12) :5-30