با ایران در چند حوزه نزدیک به خود به صورت بازیگری فعال در عرصه روابط بینالملل حضور داشته و در پی بسط و گسترش حوزه بازیگری خود بوده است. با اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی و به وجود آمدن کشورهای نو پا، توجه ایران به سمت این منطقه جلب شد. بازیگری ایران در منطقهی آسیای مرکزی مبنایی اقتصادی و فرهنگی داشته و کمتر با حساسیتهای تند همراه بوده است. در این پژوهش تلاش میشود، با استفاده از روش پژوهش توصیفی-تحلیل و رویکردی بینرشتهای متشکل از تحلیل سیاست خارجی در قالبی آیندهپژوهانه و سناریو محور با تحلیل نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصتها و چالشهای محیطی در قالب دو مدل مدیریت استراتژیک (سوات و پستل) به تحلیل کارآمدی دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای آسیای مرکزی پرداخته و در ادامه راهکارهای مناسب جهت موفقت راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این کشورها ارائه شود. یافتههای پژوهش حاکی از این مهم است که دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای منطقهی آسیای مرکزی با توجه مقدورات و محذورات داخلی و محیطی روبه رشد اما در سطح مطلوبی قرار نداشته است و در این رابطه دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی در این جمهوریها نیز زیربنا و ریلگذار روابط اقتصادی دو کشور بوده است.
جونی محمد. واکاوی دیپلماسی اقتصادی مطلوب جمهوری اسلامی ایران در ژئوپلیتیک تاجیکستان و ترکمنستان. مجله اقتصادي (دوماهنامه بررسي مسائل و سياستهاي اقتصادي). 1401; 22 (7 و 8) :5-29