اداره کل امور اقتصادی و دارایی ، Ecoform121@yahoo.com
چکیده: (2768 مشاهده)
یکی از اهداف دولت در هر جامعهای تخصیص بهینه منابع است، که قیمتها و نوع بازارها، نقش اساسی در آن دارند. ناکارایی در نحوه تخصیص منابع، که عمدتا به مشکلات سیستم قیمتگذاری بر میگردد، منجر به اتلاف منابع میشود. فرآوردههای نفتی از جمله بنزین از این قاعده مستثنی نیستند، قیمت پایین این منابع و یارانههای پنهان آن، علاوه بر انحراف مصرف و اتلاف منابع، سبب گسترش قاچاق نیز میشود. که در ایران به دلیل وجود شکاف قیمتی بین بنزین داخل کشور و کشورهای همسایه، انگیزهی قاچاق دوچندان است. لذا مطالعه حاضر در راستای اصلاح قیمت بنزین، بهینهسازی مصرف آن و نحوه تخصیص یارانه آن در کشور انجام گردید. محاسبات انجام شده در این تحقیق نشان میدهد طی سالهای 1396-1390 مبلغ 179،370 میلیارد تومان بوده است.
در انتها با توجه به شرایط اقتصادی- اجتماعی ایران، تجربیات موجود در خصوص تغییرات قیمت انرژی و قانون هدفمندی یارانهها در ایران و تجربیات حاصل از اصلاح قیمتی و پرداخت یارانه در 12 کشور جهان، تعداد پنج سناریو قیمتگذاری بنزین و روشهایی جهت توزیع درآمدهای حاصله بین اقشار جامعه در بازه زمانی 1403-1399 طرح و پیشنهاد گردید.
نتایج نشان میدهد که اولا، اصلاح قیمتی باید در راستای کاهش یارانه پنهان و در قالب افزایش تدریجی قیمتها باشد؛ ثانیا، یارانههای حاصله به گونهای پرداخت گردند که کمترین کاهش قدرت خرید خانوار به دنبال داشته باشند؛ ثالثا، اصلاح قیمت بنزین مستلزم ایجاد پیشزمینههایی است که لازم است بصورت جداگانه و جدی به آن پرداخته شود.