در این پژوهش صنف زرگر و طلافروش شیراز به عنوان یک زیرمجموعه مشاغل، به پنج منطقه متفاوت بازاری تقسیم و ظرفیت مالیاتی آن مورد بررسی قرارگرفته است. بررسی به روش میدانی- توصیفی و نتایج با استفاده از شاخصهای آماری- استنباطی، مورد تجزیه و تحلیل و تعمیم قرار گرفته‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هر منطقه بازاری دارای توان مالی و معاملاتی متفاوت است و مشتریان مخصوص به خود را دارد اما از رفتار مالیاتی مشترکی پیروی می‌کند. بازارهای متفاوت این صنف به‌رغم برخورداری از فرصتهای مناسب صنفی- بازاری، حـس مالیاتی ضعیفی را دنبال می‌کنند. جو غوغاسالاری رایج در بازار، کمبود اطلاعات و فرصت کم رسیدگی، این شرایط را به وجود آورده است که ممیز مالیاتی برای تشخیص یک سطح درآمدی متناسب با فعالیت صنف (یا اصناف)، ناچار به چشم‌پوشی و محافظه‌کاری باشد. واضح است که با شیوع چنین روشی و نهادینه شدن این‌گونه دیدگاهها در جامعه، نظام مالیاتی کشور با یک تهدید جدی روبرو خواهد بود و رفع چنین خطری نیازمند عزم ملی و پشتیبانی نهادهای مسئول است.