صدیقه حسنوند، الهام شاداب فر،
دوره ۱۹، شماره ۱۱ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
سهم مالیات از درآمدهای عمومی، هزینه مالیات‌ستانی و ساختار سیستم مالیاتی در میان کشورها متفاوت است. این مهم به تفاوت در شاخص‌های توسعه‌ای چون تولید ناخالص سرانه، ساختار اقتصاد و عوامل خارجی، شفافیت، فرهنگ، ثبات سیاسی، تورم و سطح توسعه کشورها نسبت داده می‌شود. در این مطالعه ابتدا به بررسی شاخص‌های مهم و مؤثر بر درآمدهای مالیاتی استان لرستان پرداخته شده است. رشد درآمدهای مالیاتی استان از ۳۱ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۸,۵ درصد در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته و سهم درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم استان به ترتیب ۶۲ و ۳۸ درصد بوده است. همچنین درآمد مالیاتی سرانه استان لرستان در سال ۱۳۹۶ برابر ۱.۹ میلیون ریال است که در مقایسه با سایر استان‌ها بسیار ناچیز است و در رتبه ۲۸ ام قرار دارد. به‌علاوه بررسی میزان عملکرد وصول درآمدهای مالیاتی استان نشان می‌دهد، به طور متوسط طی ۸ سال اخیر (۱۳۹۷-۱۳۹۰) برای دریافت هر ۱۰۰۰ ریال درآمد مالیاتی در استان به میزان ۶۴ ریال هزینه شده است. در ادامه، مدل تأثیر شاخص‌های توسعه بر درآمدهای مالیاتی استان‌های کشور طی دوره ۱۳۹۴-۱۳۹۰ با استفاده از روش داده‌های ترکیبی (Panel) تخمین زده شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، افزایش درآمد سرانه بر نسبت مالیات مستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر منفی، اما بر نسبت مالیات غیرمستقیم به تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معناداری دارد. تأثیر نسبت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به کل اعتبارات بر نسبت مالیات مستقیم، منفی و بر نسبت مالیات غیرمستقیم، مثبت است. همچنین نرخ تورم و بیکاری بر مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم اثر منفی داشته است. جمعیت نیز بر هر دو درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم اثر مثبت دارد. ضریب جینی اثر معناداری بر درآمدهای مالیاتی مستقیم و غیرمستقیم نداشته است.
